Historia
siedlisko
W listopadzie 2016 roku staliśmy się szczęśliwymi posiadaczami domu i stodoły pod numerem 5. Zaczęliśmy amatorskie poszukiwania skrawków materiałów, które mogłyby przybliżyć nam losy domu. Szybko okazało się, że nasze siedlisko jest zaznaczone na mapie z 1890 roku, a na wcześniejszych już nie. Tak więc datujemy nasz dom.
W 1890 roku tereny Kotowa należały do Prus Wschodnich. Po II Wojnie Światowej ówcześni właściciele wyemigrowali do Niemiec, a w domu pod numerem 5 osiadła polska rodzina i miała w posiadaniu gospodarstwo do lat 90’. Potem dom kilkakrotnie przechodził z rak do rąk i przez wiele lat nie był zamieszkany, co przyczyniło się do opłakanego stanu technicznego domu.
warmia
Nazwa Warmia początkowo dotyczyła tylko krainy położonej u wybrzeża Zalewu Wiślanego, zamieszkałej przez pruski lud Warmów (tzw. Warmia plemienna), gdzie umiejscowiono siedzibę biskupstwa warmińskiego. Od niej swą nazwę przejęło państwo biskupie (tzw. Warmia historyczna lub biskupia).
Polska nazwa Warmii jest identyczna z nazwą łacińską. Niemiecka nazwa krainy to Ermland. W gwarze warmińskiej na Warmię mówiono Warńija, a w mazurskiej Warmzia.
Od końca X wieku władcy Polski podejmowali próby podboju i chrystianizacji Prus. W połowie XII wieku rozpoczęto podbój ziem plemion nadbałtyckich w ramach krucjat północnych, w których brali udział władcy duńscy, sascy i polscy. Wobec nieskuteczności tych działań, mazowiecki książę Konrad w roku 1226 sprowadził do Prus zakon krzyżacki. Krótko potem w roku 1239 pokonali Warmów i zdobyli ich główną twierdzę.
Na mocy decyzji papieża w kraju podbijanym przez zakon krzyżacki powstały cztery diecezje: chełmińska, pomezańska, warmińska i sambijska. W każdej diecezji 1/3 ziemi należeć miała do biskupa jako jego dominium. Biskup warmiński wybrał środkową część wybrzeża warmińskiego, aby zapewnić sobie ochronę militarną Zakonu po obu stronach swojego dominium. Dlatego od początku biskupia Warmia (Braniewo, Frombork) rozdzielała krzyżackie Prusy Górne (Elbląg) i Prusy Dolne (Bałga). Wydzielone dominium warmińskie stanowiło „państwo w państwie”, autonomiczne państewko w obrębie państwa krzyżackiego. Było ono wbudowane w obronne struktury państwa zakonnego, którego terytorium otaczało Warmię z wszystkich stron. Obrona terenu Warmii należała do obowiązków Zakonu.
W okresie krzyżackiej kolonizacji Prus w XIII i XIV wieku, teren Warmii zasiedlali głównie przybysze z krajów niemieckich, którzy osiedlali się obok mieszkającej tutaj ludności pruskiej. Na północną i środkową Warmię, które były zasiedlane w pierwszej kolejności, przybywali przede wszystkim niemieccy osadnicy z Dolnego Śląska, Saksonii i Miśni, ale też z Westfalii.
Wykształciła się specyficzna gwara warmińska, a także strój ludowy. Najbardziej charakterystycznym elementem stroju był czepiec. Denko było bogato wyszywane, pokrywał je złoty i srebrny haft w kształtach kłosów, kwiatów, listków lub serduszek. W niektórych czepcach kwiaty haftowano kolorowymi nićmi w motyw wianka lub bukietu. Warmianki zakładały czepce tylko na wielkie uroczystości, najczęściej kościelne. Czepce warmińskie były dziełami sztuki hafciarskiej, przekazywane z pokolenia na pokolenia. W razie braku spadkobierczyni, stare kobiety warmińskie przekazywały siostrom zakonnym złote nici z denek swoich czepców do wyszywania ornatów kościelnych.
Umiejętność wytwarzania czepców warmińskich została w 2021 roku wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego
W 1454 miasta Warmii wzięły udział w powstaniu antykrzyżackim i uznały zwierzchnictwo króla Polski. Warmia wraz z województwami: pomorskim, malborskim i chełmińskim weszła w skład Prus Królewskich Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej i pozostawała aż do rozbioru w 1772 r.
Przynależność państwowa i religijna Warmii w okresie przed 1772 rokiem, przyczyniła się do wyodrębnienia jej mieszkańców jako grupy etnicznej. Warmiacy byli katolikami, w odróżnieniu od wyznających luteranizm mieszkańców sąsiednich Prus Książęcych (Prusy Górne i Prusy Dolne, Mazury). Warmiacy z północy mówili po niemiecku, a mazurzy po polsku.
Warmia po I rozbiorze Polski włączona została do Królestwa Prus i znalazła się w jego nowo powstałej prowincji Prusy Wschodnie. Warmia ze względu na swoją odrębność wyznaniową aż do 1945 r. odróżniała się od pozostałej części Prus, nie miała jednak odrębności administracyjnej.
Przed okresem rozbudzenia świadomości narodowej (koniec XIX i początek XX wieku) zarówno polskojęzyczni Warmiacy i Mazurzy, jak i niemieckojęzyczni mieszkańcy Prus Wschodnich uważali się zwykle za „tutejszych” lub ogólnie „Prusaków” (co nie oznaczało wówczas Niemców). Oddzielenie od innych zaborów oraz niewielkie zainteresowanie ze strony polskich działaczy niepodległościowych sprawiało, że Warmiacy zwykle nie czuli szczególnej więzi z Polską, co znacznie przyczyniło się do faktu, że podczas plebiscytu w 1920 roku zdecydowana większość Warmiaków opowiedziała się przeciwko przyłączeniu do Polski, a za pozostaniem w „Prusach”
W 1945 r. cała Warmia została włączona do państwa polskiego. Wskutek ucieczki ludności przed frontem, powojennych wysiedleń przymusowych oraz emigracji większość mieszkańców, zarówno Niemców, jak i Warmiaków, opuściła Warmię. Dziś ogromną większość mieszkańców współczesnej Warmii stanowi ludność napływowa (głównie mieszkańcy dawnych kresów, Mazowsza czy przesiedleni Ukraińcy).
Obecnie nie istnieją różnice językowe, wyznaniowe czy kulturowe między Warmią a Mazurami. Tradycje katolickie Warmii, nieobecne na Mazurach, zachowały się jednak w architekturze oraz wyglądzie wsi i miasteczek (np. kapliczki przydrożne, barokowe kościoły).
Historyczna odrębność Warmii została też uszanowana w nazwie województwa warmińsko-mazurskiego ustanowionego w 1999 roku.